سال ۱۳۵۰(نیمه اول)/ ۱۶۳۵ روز در میانه مرگ و زندگی

استاد محمد معین درگذشت

حسن مجیدی

نبرد بین مرگ و زندگی چهار سال و نیم ادامه یافت. چشمه‌ای که آرام و بی‌زمزمه می‌جوشید تا به رود بزرگ زندگی بپیوندد، ناگهان ایستاد. دکتر محمد معین با مرگ ملاقات کرد.او ۱۶۳۵ روز در حال بیهوشی بود. حالتی مثل خواب، سنگین و رهاشده اما پیوسته به زندگی. در برزخی که یک دریچه‌ای به روی مرگ باز می‌شد و در یک سویش زندگی هیاهوکنان با بازی شب و روز می‌آمد و می‌رفت.  استاد معین ۳۹ هزار و ۲۴۰ ساعت در این مرز «بود» و «نبود» بسر برد و بی‌سابقه‌ترین رکورد را به جای گذاشت. حاصل ۵۷ سال زندگی بیش از ۷۰ جلد رساله و کتاب ادبی و تحقیقی بود. آغاز ماجرا حادثه به طرز عجیبی اتفاق افتاد. آن روز استاد در دانشکده ادبیات مشغول تدریس بود. بحثی بود درباره شعر فارسی، در میانه یک بیت شعر ناگهان استاد لرزید و به زانو درآمد. هنوز شاگردان از بهت و بیم بیرون نیامده بودند که استاد در حالی که تشنجی شدید سراپایش را فرا گرفته بود نقش زمین شد. دانشجویان با وحشت و نگرانی استادشان را احاطه کردند. دستپاچه بودند و تا چند دقیقه هیچکس تکلیف خودش را نمی‌دانست.خواب بلند و عجیب به این ترتیب آغاز شد. تلاش پزشکان جهان تلاش پزشکان ایرانی برای بهبود استاد به جایی نرسید. دو تن از اطبای معروف شوروی و دو پزشک حاذق انگلیسی برای درمان دکتر معین به ایران آمدند اما نه اطبای شوروی و نه پزشکان انگلیسی نتوانستند سلامتی استاد را به او بازگردانند.این بار بیمار را به کانادا بردند… دکتر «هاروی» پزشک متخصص کانادایی پس از مدتی معالجه و مداوا اظهار داشت که این بیهوشی طولانی شش ماه تا یکسال دیگر ادامه خواهد یافت و آنگاه بیداری و هوشیاری بیمار باز می‌گردند.دکتر معین در همان حال بیهوشی به ایران بازگردانده شد و سرانجام روز ۱۳ تیرماه ۱۳۵۰ از دنیا رفت و در آستانه اشرفیه گیلان دفن شد. زندگینامه دکتر معین به سال ۱۲۹۳ در رشت تولد یافت. در ۲۰ سالگی در رشته فلسفه و ادبیات و علوم تربیتی از دانشرای عالی لیسانس گرفت و آنگاه به دانشگاه تهران راه یافت. ثمره ازدواج او دو دختر و دو پسر است. او نخستین دکتر ایرانی است که در رشته ادبیات فارسی از دانشگاه تهران فارغ‌التحصیل و به استادی دانشگاه و عضویت همیشگی فرهنگستان ایران رسید. از کشور فرانسه نشان عالی ادب و هنر گرفت و یکبار نیز به دریافت جایزه آکادمی ادبیات و کتیبه‌ها از فرانسه نایل آمد. علاوه بر این نشان درجه دو و درجه سه علمی و نشان هنر ایران را نیز دریافت داشت. مقام ادبی و تحقیقی استاد به پایه‌ای رسید که مرحوم علامه دهخدا در وصیتنامه خود او را برای نظارت در امر چاپ و انتشار لغت‌نامه معروف خود برگزید.استاد فقید با ۲۰ سال کوشش و کاوش شبانه‌روزی «فرهنگ معین» را تألیف کرد و بجز این اثر ارزنده و پرارج، به تألیف کتب مختلف و متنوع، تصحیح متون قدیمی شعر و ادب پارسی، دستور زبان، روانشناسی و… اهتمام گذاشت.

روزنامه کیهان- دوشنبه ۱۴ تیر ۱۳۵۰

منبع http://www.ion.ir/news/621577