در حالی که ۲۷ پره صیادی مازندران از ۱۷ مهرماه فصل جدید صید را آغاز می‌کنند، زمان آغاز فصل صید ماهیان استخوانی برای ۵۱ شرکت تعاونی پره صیادی استان گیلان بیستم مهرماه تعیین شده بود که این موضوع دستمایه انتقاد محمدحسین قربانی نماینده مردم آستانه اشرفیه و بندرکیاشهر در مجلس شورای اسلامی شد.
در همین راستا اداره کل شیلات گیلان نیز با صدور جوابیه ای به این موضوع واکنش نشان داد که مشروح آن بدین شرح است:
صید و بهره برداری از ذخایر ماهیان استخوانی از مشاغل اصلی ساحل نشینان دریای خزر بوده و هر ساله حدود ۴۰۰۰ نفر صیاد در قالب ۵۱ شرکت تعاونی صیادی پره در استان گیلان به این کار مشغول می باشند. سازمان شیلات مستفاد از مواد ۱ و۳ قانون حفاظت و بهره برداری از منابع آبزی جمهوری اسلامی ایران انجام اقدامات مربوط به مدیریت صید و اعمال مقررات مربوط به آن را عهده دار می باشد.
شیلات گیلان در راستای حمایت از شرکتهای صیادی پره وحفظ اشتغالهای ایجاد شده خدماتی به جامعه صیادی پره استان انجام داده و می دهد که ذیلا” به برخی از آن باختصار اشاره میگردد:
۱-شروع زود هنگام صید در حوزه غرب گیلان (پره های شهرستان تالش و آستارا):
در حوزه شهرستان تالش و استارا تعداد ۵ شرکت صیادی پره با عضویت جمعا” ۲۴۹ نفر صیاد استقرار دارند و شرکتهای مورد اشاره غالبا” از صیادانی هستند که در سنوات گذشته از صید دامگستری به پره روی آورده اند. پایین بودن صید پره در منطقه یاد شده بدلیل نوع توپوگرافی بستر دریا، شرایط جوی، دمای آب، جریانات آبی، عوامل بیولوژیکی (میزان و تراکم پلانکتونها وکفزیان) و همچنین تمرکز بیش از حد صیادان غیر مجاز در نوار ساحلی منطقه از مشکلات خاص و از عوامل اصلی کمبود صید در حوزه شهرستان یادشده می باشد لذا شیلات استان بمنظور حمایت از صیادان و حفظ اشتغالهای موجود و بنا به پیشنهاد اداره کل شیلات گیلان و موافقت کمیته مدیریت صید سازمان شیلات ایران شرکتهای صیادی پره حوزه یادشده ۳۰ روز زودتر از سایر پره های استانهای شمالی ( ۱۵۰ روز تلاش صیادی ) آغاز میگردد که به نوبه خود موضوعی مهم و قابل تامل، چشمگیر و بی سابقه است.
۲- رودکوچ بودن ماهیان دریای خزر
در دریای خزر تقریبا” ۱۴ گونه اقتصادی از ماهیان وجود دارد که حدود ۷۵٪ صید را صرفا” دو گونه سفید و کپور ماهیان تشکیل می دهند و همه ماهیان مذکور رود کوچ بوده و لاجرم برای تخمریزی باید به رودخانه ها مهاجرت نمایند. برابر مطالعات و نتایج موسسات تحقیقاتی شیلات اکثر گونه های رودکوچ زمان مهاجرت آنها از ۲۰ مهرماه آغاز و تا ۱۵ فروردین ماه سال بعد ادامه می یابد. لذا در راستای حفظ ذخایر دریای خزر و حفظ اشتغالهای ایجاد شده محدودیتهایی برای صیادان شاغل در این حرفه بویژه در فصول تخمریزی برابر مصوبات کمیته مدیریت صید شیلات مرکز درنظر گرفته میشود بطوریکه صید و صیادی در بخش ماهیان استخوانی (پره) صرفا شش ماه از سال ( شروع ۲۰ مهر و خاتمه صید ۲۰ فروردین ماه سال بعد ) می باشد.
۳- طرح ملی تعدیل و ساماندهی شرکتهای صیادی پرہ:
در سالهای اخیر بدلیل کاهش شدید ذخایر آبزیان دریای خزر شغل صیادان فعال در این حرفه از حیز انتفاع خارج گردیده و متاسفانه شاهد از بین رفتن حرفه صیادی تعداد ۱۸ شرکت صیادی پره و بخش زیادی از مشاغل وابسته در این بخش بودیم. اجرای طرح تعدیل با توجه به اهمیت آن طی سالهای متمادی بعنوان یک اولویت همواره در برنامه های شیلات استان قرار داشته که عدم اجرای آن در سنوات گذسته بلحاظ محدودیتهای اعتباری همواره مورد دغدغه و نگرانی این اداره کل و جامعه صیادی بوده است که خوشبختانه طی سالهای ۹۵ – ۱۳۹۰ در راستای طرح ملی تعدیل و ساماندهی نسبت به تعدیل ۱۸ شرکت صیادی پره با اعتباری معادل ۳۸۰ میلیارد ریال اقدام شده است. در چنین شرایطی لزوم مدیریت ماهیگیری مسئولانه که از طریق زمان صید، مکان صید، ابزار صید استاندارد و به صورت می گیرد امری بدیهی و ضروری می باشد.
۴- تکثیر و بازسازی ذخایر ماهیان استخوانی وخاویاری:
در حال حاضر شیلات استان گیلان با هدف احیاء ذخایر ماهیان دریای خزر حفظ اشتغالهای موجود و حمایت از صیادان این حرفه وهمچنین حفظ ذخایر برای نسل های آتی سالانه بالغ بر میلیونها قطعه انواع بچه ماهیان استخوانی و خاویاری تکثیرورها سازی می نماید. بطوریکه تنها از ابتدای شروع برنامه چهارم تاکنون بالغ بر ۲/۳ میلیارد قطعه از انواع بچه ماهیان استخوانی و قریب به ۵۳ میلیون قطعه بچه ماهیان خاویاری به رودخانه های منتهی به دریای خزر رها سازی گردید که نکته قبل توجه در این امر بالا بودن سهم استان گیلان ( بیش از ۵۰ درصد در مقایسه با سایر استانهای شمالی) بوده و تنوع گونه ای در حدود ۱۱ گونه در حال بازسازی می باشد.
۵- پروژه تکثیر طبیعی:
آلودگی وتغییرات فیزیکی بستر رودخانه ها ناشی از برداشت بی رویه شن وماسه و آلودگی ناشی از فاضلاب های خانگی، شهری و صنعتی، وجود سازه های آبی مستقر بر روی رودخانه ها و سیل های ویرانگر منجر به توقف تقریبی تولید مثل طبیعی ماهیان شده و همچنین باعث شده ماهیان رودکوچ دریای خزر چندین برابر کمتر از گذشته برای تخمریزی و تکثیر طبیعی وارد رودخانه ها شوند و نیز بسیاری از بچه ماهیانی که بطور طبیعی بدنیا می آیند آلودگی را تاب نیاورده و می میرند لذا پروژه تکثیر طبیعی بمنظور حفظ بانک ژنی جمعیت ماهیان رودکوچ بویژه ماهی سفید دریای خزر از سال ۱۳۹۴ تاکنون در تعدادی از رودخانه های مستعد استان گیلان انجام میشود و البته این مهم علاوه در رودخانه ها در سال گذشته در محدوده جایگاه صید دوپره یادگار امام و شهدای انزلی بترتیب در حوزه شهرستان آستانه اشرفیه و رودسر اجرایی گردیده است.
۶-اقدامات مراکز بازسازی ذخایر شیلات استان:
فعالیت های مراکز بازسازی ذخایر شیلات در راستای حفظ ذخایر دریای خزر و نسلهای آینده حاصل تلاشهای شبانه روزی مسئولین و کارشناسان مراکز یاد شده که با تجارب علمی به روز و عملی در چارچوب وظایف قانونی، ذخایر آبزی را بعنوان اموال متعلق به نسلهای فعلی و آتی دانسته و همواره فعالیت های صیادی مبتنی بر موازین و اصول منطقی و بهره برداری پایدار را برای ساحل نشینان مد نظر قرار داده است و بطور حتم اگر اقدامات شیلات نبود در سالهای خیلی قبل می بایستی بر روی گونه های ارزشمند دریای خزر خط بطلان کشیده می شد و اکنون در نوشته ها و خاطرات آنها را مرور می کردیم.
۷-سایر خدمات شیلات به جامعه صیادی:
از دیگر خدمات شیلات به جامعه صیادی به مواردی از جمله: ارائه خدمات آموزشی و ترویجی، اعطای تسهیلات اعتباری، حفاظت از رودخانه ها و آبهای ساحلی ازهجوم فعالیت صیادان غیرمجاز، احداث و تجهیز اسکله های صیادی، ارائه خدمات عمرانی از قبیل جاده سازی، برق رسانی و نیز پاکسازی محدوده های صید پره ها از موانع دریایی با صرف هزینه از محل اعتبارات استانی، پیگیری و حل و فصل مشکلات مبتلابه جامعه صیادی در زمینه های اجتماعی و حرفه ای، ارائه کمک های بلاعوض از جمله بخشودگی بدهی شرکتهای پره و بهره مندی شرکتهای صیادی کیلکا از اعتبارات خسارات خشکسالی، مبارزه با قاچاق ماهیان خاویاری، تمدید طول مدت فصل صید در فصولی که صیادان پره با کاهش صید و در آمد روبرو می باشند.
-در خاتمه با توجه به گستردگی مسائل و مشکلات جامعه صیادی لذا برای رفع آنها نظر به همه جانبه نگری (( طرح جامعه صید و صیادی در دریای خزر)) که از سوی سازمان شیلات ایران تدوین گردیده است پیگیری اجرایی شدن کامل آن از سوی مسئولین و مقامات ذیربط از جمله نمایندگان محترم شهرهای ساحلی پیشنهاد و تاکید می گردد.
على صفاتی رئیس اداره روابط عمومی، هماهنگی و امور شهرستانها