دهستان دهشال

271
براساس آمار سال ۷۵ این روستا دارای ۲۴۹ خانوار و ۹۳۴ نفر جمعیت می باشد. مرکز دهستان دهشال می باشد. دارای برق و تلفن می باشد. رابینو این ده را کنار سالار جوب دانسته و مالیات سالیانه آن را ۷۰/۸۱۱ قران نوشته است. مرحوم سرتیپ پور می نویسد: دهشال از قصبات شهرستان آستانه اشرفیه است. شال ظاهرا نام قبیله ای است که نامش بر بسیاری از آبادی ها آمده است. بنابراین وجه تسمیه آن را باید از مهاجرت قبیله ای به نام شال دانست که در این منطقه سکنی گزیده اند. اما نظریه عوام درباره وجه تسمیه آن اینکه این روستا در گذشته جنگل انبوهی بوده و محل اجتماع شغال ها بوده است. پس از بنای روستا به ده شال (ده شغال) مشهور و نامگذاری شده است.
دهشال از قديمي ترين مناطق گيلان است. نگاهي بر تاريخ اين موضوع صحه مي گذارد كه دهشال از جهت بزرگي و وسعت، رويدادهاي تاريخي و مركزيت اجتماعي بسيار شناخته شده است. در نگاهي به گذشته متوجه مي شويم كه در اولين تقسيم مدون كشوري كه در سال ۱۳۱۶ صورت گرفت دهشال در آن زمان شامل تمامي مناطقي مي شد كه بين لاهيجان، لنگرود، لشتنشاه، كوچصفهان، سياهكل و دريا قرار گرفته و شامل تمام مناطقي مي شد كه بين تبديل شدن آستانه به بخش، دهشال به دو قسمت تقسيم شد و نيمي از آن به لاهيجان و قسمت ديگر آن به آستانه تعلق گرفت.
روستاي دهشال به عنوان مركز دهستان دهشال از بخش مركزي آستانه اشرفيه مي باشد. سال هاي سال است كه مركز دهستان مي باشد و در حال حاضر هم ۲۲ روستا را  تحت پوشش خود دارد.
بر اساس آمارگيري سال ۱۳۷۵، روستاي دهشال داراي ۱۰۲۹ نفر جمعيت و ۲۶۰ خانوار بوده است. دهشال در راه ارتباطي بين لاهيجان – كياشهر و آستانه – كياشهر واقع شده است. اين روستا در فاصله ۱۲ كيلومتري از مركز شهرستان، ۱۱ كيلومتري لاهيجان، ۱۲ كيلومتري كياشهر و ۴۵ كيلومتري مركز استان قرار گرفته است.
دهشال از شمال به روستاي فوشازده، از جنوب به روستاي درگاه، از غرب به تازه آباد فوشازده و ريشونده لشكام و از شرق به صيقلسرا، زيرده و كليدسر محدود مي گردد.
بر اساس آمار سال ۱۳۷۵ نرخ بي سوادي در اين روستا ۶/۶۷ درصد بوده است. محدوده خدماتي دهياري دهشال ۶۵۰ هكتار مي باشد.
بنيان اقتصادي اين روستا همانند بيشتر روستاهاي شهرستان بر پايه كشاورزي استوار گرديده است و برنج اين روستا در حدود ۳۳۵ هكتار مي باشد. با بازده ۳۳۰۰ كيلو برنج ( شلتوك) در هر هكتار، مقدار كل توليد حاصل از ۳۳۵ هكتار بيش از ۱۱۰۰ تن برنج مي باشد.
مساحت كل باغات درختان مثمر ثمر و غير مثمر اين روستا ۸۰ هكتار مي باشد. اين در حالي است كه سطح زير كشت محصولات جاليزي و سبزي و صيفي آن ۲۵ هكتار مي باشد.
خانوارهاي روستايي آن علاوه بر كارهاي كشت و زرع، به پرورش ونگهداري دام و طيور جهت رفع نيازهاي روزمره و ارتقاء خانواده مي پردازند.
برخي از امكانات موجود در روستا:
بانك صادرات
داروخانه و ۳ واحد مطب پزشكي
مركز ترويج و خدمات جهاد كشاورزي
دو واحد كارخانه برنج كوبي و كارخانه آرد كوبي
يك واحد كارخانه چوب بري
خانه بهداشت و حمام عمومي
مركز قاليبافي روستايي وابسته به جهاد سازندگي
مدارس شامل دبستان، راهنمايي دخترانه و دبيرستان پسرانه
اداره مخابرات و اداره پست
شركت تعاوني مصرف
بقعه چهار سادات، حسينيه و مسجد …
و بازار دهشال كه پيشينه اي بس طولاني دارد. رابينو بازار هفتگي اين روستا را دو روز در هفته نوشته است لاجرم با رشد آستانه و همزماني بازارها، در اوايل پيروزي انقلاب بازار دهشال به يك روز در هفته (شنبه) تقليل يافت. علي رغم تعطيلي بسياري از بازارهاي هفتگي در گيلان – بنا به دلايل مختلف – اين بازار به دليل موقعيت جغرافيايي خاص آن هيچ گاه تعطيل نشد. خاطره فراموش نشدني آتش سوزي بازار دهشال به نوعي بر موجوديت آن صحه مي گذارد.
در « فرهنگ نظام » آمده است كه لفظ بازار مركب از « با » به معني خورش و « زار » به معني جا و مكان است كه در ابتدا مخصوص جاي خورش و محل فروش اطعمه بود و سپس براي عموم كالاها استعمال شد. امروزه به اين بازارها محل داد و ستد اطلاق مي گردد و عنوان بازارهاي دوره اي يا هفتگي شكل ويژه اي از آن است كه در جوامع روستايي و ميان روستانشينان رايج مي باشد.
در شمال ايران به ويژه در گيلان، تشكيل بازارهاي دوره اي و هفتگي سابقه طولاني دارد تا جايي كه برخي از پژوهندگان احتمال مي دهند كه رشد شهر نشيني در شمال ايران ارتباط نزديكي با بازارهاي روستايي داشته و پايه هاي نخستين شهرها و شهرك هاي ايران در شمال بر بازارهاي هفتگي بنا شده باشد.
با وجود افزايش راه ها و گسترش شبكه هاي ارتباطي اين بازارها هنوز هم در عرصه اقتصادي و اجتماعي و جاذبه هاي سنتي خود را حفظ كرده اند به طوري كه مي توان آنها را از جمله جاذبه هاي توريستي براي استان گيلان و شهرستان آستانه اشرفيه بر شمرد.
معرفي طرح هاي برگزيده بهانه اي شد كه ضمن تأمل و تعمق بيشتر در تاريخ روستاي خود، تعهد بيشتري جهت عمران و آبادي آن در خود احساس نماييم. دهياري دهشال ضمن تشكر از مجريان طرح هاي برگزيده، از تمامي مردم دهشال كه ارايه طرح ساختار بازارچه سنتي ماحصل تلاش و همت آنان است كه كمال قدرداني را دارد.
حسن فلاحي
رئيس دوره دوم شوراي اسلامي روستاي دهشال

شلتوک