استاد دکتر محمد معین هشتاد و یک سال پیش از رساله دکتری خود دفاع کرد و نخستین دکتر زبان و ادبیات فارسی شد.
به گزارش پایگاه خبری شلتوک؛ دکتر علی‌اکبر قاسمی گل‌افشانی در یادداشتی به مناسبت سالروز دفاع اولین رساله دکترایزبان فارسی در ایران نوشت: زنده‌یاد استاد دکتر محمد معین درست هشتاد و یک سال پیش (در ۱۷ شهریور ۱۳۲۱) از رساله دکتری خودشان با عنوان “مزدیسنا و تاثیر آن در ادبیات پارسی” در دانشگاه تهران دفاع کردند و نخستین دکتر زبان و ادبیات فارسی شدند.
استاد راهنمای رساله دکتری ایشان، زنده‌یاد استاد ابراهیم پورداود، استاد زبان‌های باستانی دانشگاه تهران، و مشاورانش زنده‌یادان استاد بدیع‌الزمان فروزانفر و استاد فاضل تونی بودند.
در جلسه دفاع رساله دکتری دکتر معین زنده‌یاد استاد ابراهیم پورداود، زنده‌یاد دکتر علی‌اکبر سیاسی (که همزمان وزارت فرهنگ و ریاست دانشگاه تهران و ریاست دانشکده ادبیات و علوم انسانی را برعهده داشت)، زنده‌یاد استاد ملک‌الشعراء بهار (استاد داور)، زنده‌یاد استاد سیدمحمد تدین (رئیس جلسه دفاع) و دیگران حضور داشتند.
رئیس هیئت نظارت در پایان جلسه دفاع نتیجه را چنین اعلام داشتند:
“رساله آقای معین از هر حیث قابل تمجید و تحسین تشخیص داده شده و با قید “بسیار خوب” تصویب می‌شود و آقای محمد معین در زبان فارسی و ادبیات آن دکتر شناخته شده و به ایشان تبریک می‌گوییم” ( کارنامه دکتر معین، دکتر عبدالله نصری، ص ۲۹ )
دکتر معین در آن زمان به‌تازگی عقد کرده‌بودند. پدرخانمش زنده‌یاد محمدعلی امیرجاهد که مدیر سالنامه پارس بود گروهی از خبرنگاران را به جلسه دفاع رساله دعوت کرد تا از آن جلسه گزارش تهیه کنند. (این نکته را از خانم دکتر مهدخت معین شنیدم)
جلسه دفاع در تالار دانشکده ادبیات دانشگاه تهران (واقع در باغ نگارستان) برگزار شد. به گمانم این تالار امروز به نام دکتر معین باشد.
دکتر معین بعد از دفاع پنج شش سال دیگر بر روی این رساله کار کرد تا اینکه انتشارات دانشگاه تهران آن را در ۱۳۲۶ با همین عنوان (یعنی، مزدیسنا و تاثیر آن در ادبیات پارسی) چاپ کرد. اما دکتر معین در چاپ دوم (سال ۱۳۳۸) عنوان آن را به “مزدیسنا و ادب پارسی” تغییر دادند. امروز با همین عنوان چاپ و نشر می شود.
در فهرست منابع و مآخذ رساله دکتری ایشان بیش از دویست منبع فارسی و عربی و حدود صد منبع به زبان‌های اروپایی دیده می‌شود. این در حالی است که ایشان بیست و چهار ساله بودند.
شرم باد بر ما فرزندانِ پخته‌خوارِ ناخلف دودِ چراغ ناخورده و در دامِ دیوِ نام و نان و مال و جاه درافتاده، دکتری را زِ کم‌دانشی صف به صف در کافی‌نت‌ها جستجو می‌کنیم و وصله بر وصله می دوزیم .”ای بسا خرقه که مستوجب آتش باشد”
چهار سطر زیر را به روان پاکِ زنده‌یاد استاد دکتر محمد معین تقدیم می‌کنم:
اسطوره رنج و بردباری هستی
فرزندِ قلم به استواری هستی
استاد معین! بدان که تا ایران هست
چون عشق به قلب‌ها تو جاری هستی
?با احترام
علی‌اکبر قاسمی گل‌افشانی
۱۷ شهریور ۱۴۰۲/پایان پیام